Ανθρωπόκαινος

Το βίντεο είναι ένα απόσπασμα της ταινίας "Welcome to the Anthropocene" για το Παγκόσμιο συνέδριο που έγινε στο Ρίο, το 2012 και αφορούσε την κλιματική αλλαγή. 
Ανθρωπόκαινος σημαίνει η εποχή των ανθρώπων. Τον όρο πρότεινε πριν 20 χρόνια ο νομπελίστας χημικός της ατμόσφαιρας Πολ Κρούτζεν (Crutzen). Ο επιστήμονας μαζί με άλλους, (όπως οι Stoppani, Stoermer) πρότειναν να ονομαστεί η τωρινή περίοδος της ιστορίας της γης, "ανθρωπόκαινος".  Υποστήριξαν ό,τι η Γη εισήλθε σε αυτή τη νέα γεωλογική εποχή, μετά το 1945 και την πρώτη χρήση της ατομικής βόμβας. Ο αντίκτυπό του ανθρώπου πάνω στη Γη είναι τόσο μεγάλος που καθορίζει μια νέα γεωλογική εποχή, η οποία πιθανόν να αναγνωρίζεται επισήμως από τα επίπεδα πλαστικών υλών στα γεωλογικά στρώματα που διαμορφώνονται σήμερα.

Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα των γεωλόγων δεν έχει πάρει ακόμη την οριστική απόφαση να ορίσει την Ανθρωπόκαινο ως διάδοχο της τωρινής Ολοκαίνου περιόδου, που άρχισε πριν από περίπου 12.000 χρόνια μετά τη λήξη της τελευταίας εποχής των παγετώνων. Όμως η 26μελής αρμόδια επιστημονική ομάδα της Διεθνούς Επιτροπής Στρωματογραφίας (που καθορίζει και «βαφτίζει» τις μακρές γεωλογικές περιόδους), με επικεφαλής τον καθηγητή γεωλογίας Γιαν Ζαλάσιεβιτς του βρετανικού Πανεπιστημίου Λέστερ, εισηγείται ότι στις 16 Ιουλίου 1945, όταν έγινε η πρώτη πυρηνική δοκιμή στο Νέο Μεξικό, μια νέα εποχή άρχισε στη Γη.
Η ραγδαία βιομηχανική και τεχνολογική ανάπτυξη που ακολούθησε, επιβεβαίωσε την επικράτηση μιας νέας εποχής, η οποία έχει πια αφήσει αμετάκλητα τα «σημάδια» της πάνω στη γεώσφαιρα και στη βιόσφαιρα (πλαστικά, ρύπανση, αποψίλωση, υπερθέρμανση κ.α.).

Εναλλακτικά, έχει προταθεί ότι η Ανθρωπόκαινος ξεκίνησε με την αρχή της γεωργίας πριν περίπου 10.000 χρόνια ή με την έναρξη της βιομηχανικής επανάστασης μετά το 1750. Όμως επιστήμονες κλίνουν υπέρ της εμφάνισης της πυρηνικής «εποχής του ατόμου» ως του ορόσημου για την έναρξη της Ανθρωποκαίνου.

Στο γεωλογικό παρελθόν, οι περίοδοι έχουν χωριστεί μεταξύ τους από σημαντικά ορόσημα, συχνά καταστροφικού τύπου, όπως η έκρηξη σούπερ-ηφαιστείων ή η εξαφάνιση των δεινοσαύρων από πτώση μεγάλου αστεροειδούς. Η ρίψη ατομικών βομβών θεωρείται ένα ανάλογης σημασίας συμβάν, σε συνδυασμό με την μεταπολεμική οικονομική-παραγωγική-τεχνολογική «έκρηξη».

Παγκόσμιο κλίμα

Το κλίμα της Γης έχει αλλάξει σε όλη την ιστορία. Ακριβώς τα τελευταία 650.000 χρόνια υπήρξαν επτά κύκλοι παγετώδους προόδου και υποχώρησης, με το απότομο τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων πριν από περίπου 7.000 χρόνια να σηματοδοτεί την αρχή της εποχής του σύγχρονου κλίματος - και του ανθρώπινου πολιτισμού. Οι περισσότερες από αυτές τις κλιματολογικές αλλαγές οφείλονται σε πολύ μικρές παραλλαγές της τροχιάς της Γης που αλλάζουν την ποσότητα ηλιακής ενέργειας που λαμβάνει ο πλανήτης μας.

Η τρέχουσα τάση αύξησης της θερμοκρασίας έχει ιδιαίτερη σημασία επειδή το μεγαλύτερο μέρος της είναι εξαιρετικά πιθανό (πάνω από 95%) να είναι το αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας, από τα μέσα του 20ου αιώνα και μετά. Δυσοίωνο είναι το ότι προχωρά με ένα ρυθμό που δεν έχει προηγούμενο για δεκαετίες έως χιλιετίες.
Συγκεκριμένα στοιχεία:

1. Οι δορυφόροι που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη και άλλες τεχνολογικές εξελίξεις έχουν επιτρέψει στους επιστήμονες να δουν τη μεγάλη εικόνα, συλλέγοντας πολλά διαφορετικά είδη πληροφοριών σχετικά με τον πλανήτη μας και το κλίμα του σε παγκόσμια κλίμακα. Το σύνολο των δεδομένων, που συλλέγονται εδώ και πολλά χρόνια, αποκαλύπτει τα σημάδια ενός μεταβαλλόμενου κλίματος. Η θερμική παγίδευση του διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων επιδείχθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα.
2.  Η ικανότητά τους να επηρεάσουν τη μεταφορά της υπέρυθρης ενέργειας μέσω της ατμόσφαιρας είναι η επιστημονική βάση πολλών οργάνων που χρησιμοποιούνται από τη NASA για μετρήσεις. Τα αυξημένα επίπεδα των αερίων του θερμοκηπίου, χωρίς αμφιβολία, συμβάλλουν στην άνοδο της μέσης θερμοκρασίας της γης. 
3. Πυρήνες πάγου που προέρχονται από τη Γροιλανδία, την Ανταρκτική και τους τροπικούς παγετώνες στις κορυφές των βουνών δείχνουν ότι το κλίμα της Γης ανταποκρίνεται στις αλλαγές ακολουθώντας τα επίπεδα των αερίων του θερμοκηπίου.
4. Αρχαία στοιχεία (παλαιο κλίματικά αποδεικτικά), που έχουν βρεθεί σε δαχτυλίδια δέντρων, ιζήματα ωκεανών, κοραλλιογενείς υφάλους και στρώματα ιζηματογενών πετρωμάτων. Απ'ο αυτά τα αρχαία στοιχεία αποκαλύπτεται ότι η τρέχουσα αύξηση της θερμοκρασίας συμβαίνει περίπου δέκα φορές γρηγορότερα από το μέσο ρυθμό της παγωμένης ανάκαμψης.
5. Η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας του πλανήτη έχει αυξηθεί από τα τέλη του 19ου αι. Περίπου στα 1,62 βαθμούς Φαρενάιτ (0,9 βαθμούς Κελσίου), μια αλλαγή που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα και άλλων ανθρωπογενών εκπομπών στην ατμόσφαιρα.
6. Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης της θερμοκρασίας σημειώθηκε στα 35 τελευταία χρόνια με τα πέντε πιο θερμότερα να εντοπίζονται μετά το 2010. Όχι μόνο το 2016 ήταν το θερμότερο χρονικό διάστημα, αλλά οι οκτώ από τους 12 μήνες που συνθέτουν το έτος - από τον Ιανουάριο έως τον Σεπτέμβριο, με εξαίρεση τον Ιούνιο - ήταν οι θερμότεροι των τελευταίων ετών για τους αντίστοιχους μήνες. 
7. Υπήρξαν αλλαγές σε ορισμένους τύπους ακραίων καιρικών φαινομένων τις τελευταίες δεκαετίες. Τα θερμικά κύματα έχουν γίνει συχνότερα και πιο έντονα. Τα κρύα κύματα έχουν γίνει λιγότερο συχνά αλλά είναι ιδιαίτερα έντονα όταν εμφανίζονται.Οι πλημμύρες, λόγω ισχυρών βροχοπτώσεων και οι παρατεταμένες ξηρασίες, είναι πολύ συχνό φαινόμενο ακόμα και σε περιοχές που παλαιότερα ήταν σπάνιες. Τα κύματα καύσωνα  προβλέπεται να γίνουν πιο έντονα.Παρατηρούνται έντονες καταιγίδες, ιδιαίτερα αυξημένης έντασης και συχνότητας,χαλάζι και καταστροφικοί άνεμοι που προκαλούν ανεμοστρόβιλους, τυφώνες και κυκλώνες.
8. Τα φύλλα πάγου της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής μειώθηκαν δραματικά στη μάζα τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία από την ανάκαμψη της βαρύτητας και του κλίματος της NASA, η Γροιλανδία έχασε κατά μέσο όρο 281 δισεκατομμύρια τόνους πάγου ετησίως μεταξύ 1993 και 2016, ενώ η Ανταρκτική έχασε περίπου 119 δισεκατομμύρια τόνους κατά την ίδια χρονική περίοδο. Ο ρυθμός απώλειας μάζας πάγου της Ανταρκτικής έχει τριπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία.
9. Οι παγετώνες υποχωρούν σχεδόν παντού, συμπεριλαμβανομένων των Άλπεων, των Ιμαλαΐων, των Άνδεων, των Ροκ, της Αλάσκας και της Αφρικής. Οι δορυφορικές παρατηρήσεις αποκαλύπτουν ότι το ύψος κάλυψης του χιονιού το χειμώνα, στο βόρειο ημισφαίριο έχει μειωθεί τις τελευταίες πέντε δεκαετίες και ότι το χιόνι λιώνει αρκετά νωρίτερα.
10. Η παγκόσμια στάθμη της θάλασσας αυξήθηκε περίπου 8 ίντσες τον περασμένο αιώνα. Το ποσοστό των τελευταίων δύο δεκαετιών, ωστόσο, είναι σχεδόν διπλάσιο από εκείνο του περασμένου αιώνα και επιταχύνεται ελαφρά κάθε χρόνο.
11. Τόσο η έκταση, όσο και το πάχος του πάγου της Αρκτικής θάλασσας έχει μειωθεί ραγδαία τις τελευταίες δεκαετίες.
12. Από την αρχή της Βιομηχανικής Επανάστασης, η οξύτητα των επιφανειακών ωκεάνιων υδάτων έχει αυξηθεί κατά περίπου 30%. Αυτή η αύξηση είναι αποτέλεσμα των ανθρώπινων δράσεων, καθώς εκπέμπουν περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα και επομένως απορροφώνται περισσότερο στους ωκεανούς. 
13. Η ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που απορροφάται από το ανώτερο στρώμα των ωκεανών αυξάνεται κατά περίπου 2 δισεκατομμύρια τόνους ετησίως. Οι ωκεανοί έχουν απορροφήσει μεγάλο μέρος αυτής της αυξημένης θερμότητας, με τα κορυφαία 700 μέτρα (περίπου 2.300 πόδια) ωκεανών που δείχνουν αύξηση της θερμοκρασίας κατά περισσότερο από 0.4 βαθμούς Φαρενάιτ από το 1969.

Πηγή: https://climate.nasa.gov

'Έκθεση της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης

Η τελευταία έκθεση της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (ICUN), γνωστή ως «Κόκκινη Λίστα», αναφέρει ότι 26.197 φυτά και ζώα απειλούνται πλέον με εξαφάνιση, από τα 93.557 που αντιμετωπίζουν σοβαρές περιβαλλοντικές απειλές σε όλο τον κόσμο. Τα ερπετά της Αυστραλίας πιθανότατα αντιμετωπίζουν τις περισσότερες απειλές από όλα τα είδη, με 975 ερπετά της Αυστραλίας, δηλαδή σχεδόν κάθε ψυχρόαιμο ζώο της περιοχής, να έχουν προστεθεί στη λίστα. Επιπλέον, το 7% αυτών απειλούνται με εξαφάνιση λόγω των μεταβαλλόμενων περιβαλλοντικών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των χωροκατακτητικών ειδών και της κλιματικής αλλαγής. 

Η ICUN εκτιμά ότι 600 εκατομμύρια θάνατοι ερπετών οφείλονται σε άγριες και αδέσποτες γάτες, ενώ η μεταβολή θερμοκρασίας κατά ένα μόλις βαθμό θα μπορούσε να μειώσει τον πληθυσμό αρκετών ειδών κατά 50% μέσα σε μόλις 30 έτη.

Πλαστικό παντού

Ο "cheese and jamsandwich", σύμφωνα με τον Guardian, είναι o Βρετανός δύτης ονόματι Richard Horner. Ο Horner δημοσίευσε στην αρχή το βίντεο στο Facebook. Στην περιγραφή, ο Horner έγραψε ότι «δεν είχε δει ξανά κάτι τέτοιο, σε αυτόν τον βαθμό», αλλά και ότι, μόλις μια μέρα αργότερα, οι δύτες δεν είδαν καθόλου πλαστικά. Σύμφωνα με το προφίλ του στο Facebook, ο Horner είναι ένας πρώην εκπαιδευτής κατάδυσης, ο οποίος ζει σήμερα στο Μπαλί, αλλά είναι από το Wadhurst της Αγγλίας.


Αυτό το είδος ρύπανσης από πλαστικά δεν είναι καθόλου άγνωστο στην Ινδονησία, η οποία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος συνεισφέρων της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικό, σε όλο τον κόσμο. Ένα έγγραφο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science τον περασμένο Ιανουάριο, εκτιμά ότι οι Ινδονησιακοί ύφαλοι περιείχαν κατά μέσο όρο 25,6 πλαστικά τεμάχια ανά 100 τετραγωνικά μέτρα.


Η Drew Harvell, καθηγήτρια Οικολογίας και Εξελικτικής Βιολογίας στο Cornell και μια από τις συντάκτριες του εν λόγω εγγράφου, είπε ότι το βίντεο ήταν «συγκλονιστικό» και «παρά το πλαστικό που είχαμε ήδη δει στους υφάλους της Nusa Penida, αυτός ο κινούμενος «πλαστικός» ποταμός υπερβαίνει κατά πολύ ό,τι είχαμε δει». Η μελέτη της οποίας η Harvell είναι μέρος, εκτιμά ότι υπάρχουν σήμερα 11,1 δισεκατομμύρια κομμάτια πλαστικού σε κοραλλιογενείς υφάλους Ασίας-Ειρηνικού, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα μόλυνσης των κοραλλιών.

Αυτό δεν οφείλεται στην έλλειψη προσπάθειας από την πλευρά της Ινδονησίας. Το 2014, η χώρα ανακοίνωσε ένα καταφύγιο 2,3 εκατομμυρίων τετραγωνικών μιλίων για τα σαλάχια manta. Και πιο πρόσφατα, η Ινδονησία δεσμεύτηκε με 1 δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως για τη μείωση της πλαστικής ρύπανσης, στην Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής Ωκεανών το 2017.

Βουνά τα απορρίμματα

 Αυτοκίνητα συμπιεσμένα μετά το τέλος της ζωής τους......

και τα ελαστικά τους

Εδώ κατάληξαν χιλιάδες συσκευές κινητών τηλεφώνων παλαιάς τεχνολογίας.....

και αυτοί είναι οι μετασχηματιστές τους και διάφορα καλώδια σύνδεσης και ακουστικά.....

Επίσης εξαρτήματα υπολογιστών....

Γυαλί από μπουκάλια...

Πλαστικά μπουκάλια

Χαρτί

Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος

 

Στις 15 Δεκεμβρίου 1972, η Γενική Συνέλευση του O.Η.Ε.θέσπισε την 5η Ιουνίου ως Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, θέλοντας να συμβολίσει την ανάγκη συστράτευσης μπροστά στον κοινό στόχο για τη διαφύλαξη της περιβαλλοντικής μας κληρονομιάς και την αειφορική διαχείριση του παγκόσμιου φυσικού μας πλούτου.Φέτος, η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος είναι αφιερωμένη στην «επανασύνδεση των ανθρώπων με τη φύση».
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η άνοδος της θερμοκρασίας, η λειψυδρία, η ερημοποίηση ολόκληρων περιοχών, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι επιδημίες και η εξαφάνιση πολλών ειδών από τον πλανήτη είναι φαινόμενα που καταδεικνύουν ότι βρισκόμαστε σε μια μόνιμη πλέον, παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης.Η κλιματική αλλαγή επιτείνει τις ανησυχίες για την ασφάλεια του νερού παγκοσμίως, η έλλειψη καθαρού νερού, ενώ η ατμοσφαιρική ρύπανση και οι διαρροϊκές ασθένειες απειλούν τη ζωή εκατομμυρίων παιδιών, επισημαίνει η UNICEF με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος.

Τσερνόμπιλ, 30 χρόνια μετά

Φωτογραφία:Roland Verant 
http://www.dailymail.co.uk

Το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνόμπιλ έλαβε χώρα στις 26 Απριλίου του 1986, στον αντιδραστήρα Νο. 4 του Πυρηνικού Σταθμού Παραγωγής Ενέργειας του Τσερνόμπιλ της Σοβιετικής Ένωσης, ο οποίος σήμερα βρίσκεται σε εδάφη της Ουκρανίας. Το ατύχημα ήταν της τάξης του μέγιστου προβλεπόμενου ατυχήματος στην Διεθνή Κλίμακα Πυρηνικών Γεγονότων, διατάραξε σοβαρότατα τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που επικρατούσαν στις γύρω περιοχές και είχε σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία.

Από το ατύχημα πέθαναν επιτόπου δύο από τους εργάτες του σταθμού. Μέσα σε τέσσερις μήνες, από τη ραδιενέργεια και από εγκαύματα λόγω της θερμότητας, πέθαναν 28 πυροσβέστες που έσπευσαν στο χώρο του ατυχήματος και διαπιστώθηκαν 19 επιπλέον θάνατοι ως το 2004. Επιπλέον, υπολογίζεται ότι επηρεάστηκε η υγεία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων εξαιτίας της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος με ραδιενέργεια. Οι ποσοστιαίες αυξήσεις των καρκίνων ήταν άνω του 15% στους πληθυσμούς που εκτέθηκαν, με χιλιάδες θανάτους από καρκίνο και λευχαιμία να συνδέονται με το ατύχημα.

Επιπτώσεις στην Ελλάδα

Μέρος του ραδιενεργού νέφους από το Τσερνόμπιλ έφτασε και στην Ελλάδα μετά από μερικές μέρες. Προκλήθηκε πανικός στον ελληνικό πληθυσμό, συγκεκριμένα σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων, με τον κρατικό μηχανισμό να κάνει συστάσεις για αποφυγή του φρέσκου γάλακτος και το καλό πλύσιμο φρούτων και λαχανικών από τις 5 Μαΐου και μετά. Το ραδιενεργό νέφος επηρέασε κυρίως την Βόρεια Ελλάδα και τη Θεσσαλία, όπου χρόνια αργότερα ανιχνεύονταν ποσά ραδιενέργειας υψηλότερα του κανονικού. Μετρήσεις που έγιναν το 1996 έδειξαν εκπομπές καισίου στα 65 κιλομπεκερέλ ανά τετραγωνικό μέτρο με το όριο επικινδυνότητας να βρίσκεται στα 5 κιλομπεκερέλ. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία δεν παρατηρήθηκε αύξηση στη συχνότητα της λευχαιμίας, εκτός από τη σπάνια βρεφική λευχαιμία, αλλά ούτε και στον καρκίνο του θυρεοειδούς. Από την άλλη όμως υπολογίζεται από έρευνα της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας ότι έγιναν περίπου 2.500 τεχνητές εκτρώσεις το 1986 από γονείς οι οποίοι φοβήθηκαν τις πιθανές επιπτώσεις της ραδιενέργειας στο έμβρυο. Επίσης ιατρικοί κύκλοι αποδίδουν 1500 περιπτώσεις καρκίνου (τη δεκαετία 1986-1996) που δεν δικαιολογούνταν από το ιστορικό του ασθενούς, σε πιθανές επιπτώσεις του Τσερνόμπιλ.

Πηγή:https://el.wikipedia.org

Το ιστορικό

1 Oct 1986 photo Chernobyl, Ukraine
 ZUFAROV / AFP / Getty Images

Το χειρότερο πυρηνικό ατύχημα στην ιστορία πραγματοποιήθηκε  όταν τεχνικοί του πυρηνικού σταθμού Βλαντίμιρ Ίλιτς Λένιν στο Τσερνόμπιλ 130 χλμ βόρεια του Κιέβου στην Ουκρανία, αποπειράθηκαν να κάνουν ένα πείραμα για να ελέγξουν τα συστήματα ασφαλείας του. Αλλά στη 1.20 το πρωί της 26ης Απριλίου έγινε μια αλυσιδωτή αντίδραση στον αντιδραστήρα της τέταρτης μονάδας.

Οι χειριστές διέκοψαν το σύστημα αμέσως, αλλά μετά από μια μεγάλη χημική έκρηξη ακολούθησε ένα ωστικό κύμα που έβγαλε από τη θέση του ένα κάλυμμα 1.000 τόνων, που ήταν στην κορυφή του αντιδραστήρα. Η ακτινοβολία που ελευθερώθηκε ήταν 14*1018 becquerels. Γι αυτό το ατύχημα κατηγορήθηκαν κάποιες ρωγμές στο σύστημα ψύξης στο οποίο σκοτώθηκαν 31 άνθρωποι.

Η περιοχή που επηρεάσθηκε περισσότερο ήταν η Λευκορωσία, στην οποία πήγε το 4% των 190 τόνων του διοξειδίου του ουράνιου οι οποίες δραπέτευσαν από τις εγκαταστάσεις. Η Ουκρανία επίσης μολύνθηκε πολύ. Περίπου, 600.000 εργαζόμενοι (κυρίως εθελοντές) που συμμετείχαν στην αποκατάσταση και και τον καθαρισμό των διαδικασιών, εκτέθηκαν σε υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας.

Αρχικά, η τότε σοβιετική κυβέρνηση εμπόδισε να ακουστεί το γεγονός από τις ειδήσεις, και μάλιστα εκκένωσε την περιοχή από τους ανθρώπους μετά από μερικές ημέρες. Πέντε εκατομμύρια άνθρωποι εκτέθηκαν στην ακτινοβολία στη Λευκορωσία, την Ουκρανία και τη Ρωσία, και υπήρξε μια δραματική αύξηση στον καρκίνο του θυροειδή ανάμεσα στα παιδιά που ζούσαν εκεί.

Μάσκες αερίων στην Πριπιάτ
Φωτογραφία: Timm Suess/ Flickr

Οι επιπτώσεις

Όλοι οι επιστήμονες συμφωνούν πάντως ότι λόγω της συγκάλυψης των πραγματικών στοιχείων από τις αρχές της τότε Σοβιετικής Ένωσης, κανείς ποτέ δεν θα μάθει τις πραγματικές διαστάσεις της καταστροφής. Όμως ακόμα και οι πιο συντηρητικές εκτιμήσεις είναι τρομακτικές. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ουκρανικού υπουργείου Υγείας, περίπου 33.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους εξαιτίας των συνεπειών του Τσερνόμπιλ και 400.000 άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Στις περιοχές που μολύνθηκαν ζούσαν 17.223.700 άνθρωποι, αλλά τα νούμερα για τις επιπτώσεις στην υγεία του Τσέρνομπιλ πάντα συζητιούνται. Οι τότε σοβιετικές αρχές κάλυψαν πολλές από τις λεπτομέρειες για πολύ χρόνο. Οι μεγαλύτερες δόσεις της ακτινοβολίας δοκίμασαν οι 600.000 άνθρωποι που συμμετέχουν στον καθαρισμό, πολλοί δε ήσαν έφεδροι στρατιώτες από όλη τη Σοβιετική Ένωση.

"Τουλάχιστον 500.000 άνθρωποι - ίσως και περισσότεροι - έχουν πεθάνει ήδη από τους 2 εκατομμύρια ανθρώπους που ταξινομήθηκαν επίσημα ως θύματα του Τσέρνομπιλ στην Ουκρανία", αναφέρει ο Nikolai Omelyanets, αναπληρωτής προϊστάμενος της Εθνικής Επιτροπής για την Προστασία από τη Ραδιενέργεια στην Ουκρανία. "Οι μελέτες παρουσιάζουν ότι 34.499 άνθρωποι που συμμετείχαν στον καθαρισμό του Τσέρνομπιλ έχουν πεθάνει τα επόμενα χρόνια από την καταστροφή. Οι θάνατοι αυτών των ανθρώπων από καρκίνο ήταν σχεδόν τρεις φορές υψηλότεροι απ' ό,τι στο υπόλοιπο του πληθυσμού.

Στην περιοχή Rivne της Ουκρανίας, 500 χλμ δυτικά του Τσέρνομπιλ, οι γιατροί λένε ότι συναντούν ένα ασυνήθιστο ποσοστό καρκίνων και μεταλλάξεων. "Στα 30 νοσοκομεία της περιοχής μας διαπιστώνουμε ότι μέχρι και το 30% των ανθρώπων που ήταν σε περιοχές τότε με σοβαρή ακτινοβολία, έχουν φυσικές αναταραχές, συμπεριλαμβανομένων και καρδιακών νοσημάτων και αίματος, καρκίνων και αναπνευστικών ασθενειών. Σχεδόν το ένα στα τρία από όλα τα νεογέννητα μωρά έχει παραμορφώσεις, συνήθως εσωτερικές", είπε ο Alexander Vewremchuk, του ειδικού νοσοκομείου για τη ραδιολογική προστασία του πληθυσμού στη Βίλνα.

 H καταστροφή του Τσερνόμπιλ έχει επιφέρει μία μαζική αύξηση των καρκίνων, κυρίως του θυρεοειδούς, στις χώρες που επλήγησαν περισσότερο. Τα παιδιά. Στη Λευκορωσία, το ποσοστό προσβολής από καρκίνο του θυρεοειδούς εκατονταπλασιάστηκε μέσα σε δέκα χρόνια. Δύο εκατομμύρια παιδιά στην Ουκρανία - το ένα έκτο του παιδικού πληθυσμού - και 500.000 στη Λευκορωσία και στη Ρωσία εξακολουθούν να ζουν σε περιοχές αυξημένης ραδιενέργειας. H Ευρωπαϊκή Εταιρεία Καρκίνου του Θυρεοειδούς εκτιμά ότι χιλιάδες παιδιά που έχουν εκτεθεί στη ραδιενέργεια θα αναπτύξουν καρκίνο του θυρεοειδούς στα επόμενα 30 χρόνια. Στη Λευκορωσία, οι ανωμαλίες των οστών και των μυών έχουν αυξηθεί κατά 62%, οι διαταραχές του νευρικού συστήματος και των αισθητηρίων οργάνων κατά 43%, και του πεπτικού συστήματος κατά 23%.

Η σαρκοφάγος που καλύπτει πλέον τον 4ο αντιδραστήρα 

πίσω από το κτίριο με το γκράφιτι

 Φωτογραφία: Gleb Garanich / Reuters

Περισσότερες εικόνες από την περιοχή σήμερα, εδώ.

Και στην Ελλάδα

Μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Σίμο Σιμόπουλο, διευθυντή του τομέα Πυρηνικής Τεχνολογίας του ΕΜΠ, που ασχολείται εδώ και είκοσι χρόνια συνεχώς με τις επιπτώσεις του Τσερνόμπιλ στην Ελλάδα, λέει ότι το πρόβλημα του πυρηνικού δυστυχήματος στο Τσερνόμπιλ υπάρχει ακόμα στην Ελλάδα, όπως δείχνουν οι μετρήσεις της ομάδας.

Τα ραδιενεργά στοιχεία - και ιδιαίτερα του ραδιενεργού καισίου - στο έδαφος, στα υπόγεια νερά, στο χώμα, στα φυτά, στα ζώα παραμένουν, σε ορισμένες περιοχές της χώρας, στα ίδια επίπεδα με εκείνα του 1986.

Οι ερευνητές συνέκριναν τις αρχικές καταγραφές με νεώτερες - έως και σήμερα άλλωστε γίνονται συνεχώς μετρήσεις. Το συμπέρασμα είναι ότι ελάχιστα έχει αλλάξει η κατάσταση τα τελευταία 20 χρόνια.

Από το βορά έως το νότο οι συγκεντρώσεις του ραδιενεργού καισίου φτάνουν ακόμα τα 65 Κιλομπεκερέλ ανά τετραγωνικό μέτρο εδάφους, όταν το όριο επικινδυνότητας, σύμφωνα με τους επιστήμονες, δεν ξεπερνά τα 5 Κιλομπεκερέλ.

Βεβαίως, ακόμα και σε τέτοια επίπεδα, οι τιμές αυτές δεν συγκρίνονται με τις αντίστοιχες που καταγράφηκαν τα προηγούμενα χρόνια στη Βόρεια Ρωσία και τη Βόρεια Ευρώπη. Το 1986, λίγες ημέρες ύστερα από το πυρηνικό δυστύχημα στο Τσερνόμπιλ, οι επιστήμονες είχαν μετρήσει και στη χώρα μας υψηλές συγκεντρώσεις αντιμονίου, ζιρκονίου, δημητρίου και μαγγανίου, που πρόκειται για πολύ επικίνδυνα στοιχεία. Ωστόσο, στις μετρήσεις που έγιναν το '96, η Ελλάδα βρέθηκε σχεδόν καθαρή σε όλα - με την εξαίρεση του καισίου.

Οι μεγαλύτερες ποσότητες καισίου εντοπίζονται στη Δυτική Μακεδονία και τη Βόρεια Θεσσαλία, ενώ καθαρές είναι οι Κυκλάδες, η Κρήτη, η Αττική και το μεγαλύτερο τμήμα της Πελοποννήσου. Υψηλές συγκεντρώσεις ραδιενεργών στοιχείων εντοπίστηκαν και στη θάλασσα. Οι πλέον πρόσφατες μετρήσεις έδειξαν ότι στα νερά των Δαρδανελλίων η συγκέντρωση καισίου είναι 6 φορές υψηλότερη από αυτήν του Αιγαίου, η οποία με τη σειρά της είναι 7 φορές υψηλότερη από αυτή του Ιονίου Πελάγους.

Στα μεγάλα δάση της ανατολικής πλευράς του Ολύμπου Γάλλοι ερευνητές είχαν μετρήσει το 2002 τις συγκεντρώσεις καισίου. Τα ευρήματα ήταν εξαιρετικά ανησυχητικά: Βρέθηκαν υψηλές συγκεντρώσεις στα ανώτερα στρώματα του εδάφους, σε βακτήρια του δάσους, στη μικροπανίδα και στη μικροχλωρίδα. Το ίδιο παρατηρήθηκε σε είδη φρούτων, όπως τα άγρια βατόμουρα και οι άγριες φράουλες που βρίσκονται σε αφθονία στην περιοχή. Το συμπέρασμα ήταν "η μόλυνση μειώνεται αργά ή παρέμεινε σταθερή ιδίως στα πολυετή είδη χλωρίδας", αναφέρει ο Σιμόπουλος.

Ο Σιμόπουλος διευκρινίζει ότι ο Όλυμπος έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην κατανομή της ραδιενέργειας. Το 1986, από το Τσερνόμπιλ, ξεκίνησαν τρία διαδοχικά ραδιενεργά νέφη. Το ένα κατευθύνθηκε προς τη Σκανδιναβία, το δεύτερο προς την Κεντρική Ευρώπη και το τρίτο προς τα Βαλκάνια και την Ελλάδα. Το τελευταίο κυμάνθηκε σε ύψος χαμηλότερο του Ολύμπου και έτσι το βουνό λειτούργησε ως «φυσικό σύνορο». Η Ήπειρος εμφανίζεται στους χάρτες "καθαρή" από ραδιενέργεια. Αντίθετα η Θεσσαλία, η Κεντρική Μακεδονία και τμήμα της Στερεάς Ελλάδας παρουσιάζουν υψηλές συγκεντρώσεις.

To Φίχτι είναι ένα μικρό χωριό στον Νομό Αργολίδας. Λίγες μόνο ημέρες αφού το ραδιενεργό νέφος ήρθε στην Ελλάδα, μια τοπική βροχή ξέσπασε πάνω από το χωριό και στην περιοχή περιμετρικά του. Τα ραδιενεργά στοιχεία έπεσαν στο έδαφος. Αυτό το μικρό χωριό παρουσίασε - και εξακολουθεί να παρουσιάζει έως σήμερα - υψηλές τιμές καισίου.

Το Καίσιο

Πηγή: Atlas européen EC/IGCE 1998 et IRSN

Το ραδιενεργό καίσιο είναι εξαιρετικά επικίνδυνο στοιχείο και προσλαμβάνεται μέσω της τροφής - τόσο από λαχανικά όσο και από κρέατα ζώων που κατανάλωσαν ραδιενεργά χόρτα. Κανείς δεν γνωρίζει για πόσα χρόνια ακόμα θα μας βασανίζει η ραδιενέργεια. Δεν έχουμε εμπειρία. Τώρα την μαθαίνουμε. Ένα από τα άγνωστα σε μας στοιχεία είναι η χρονική διάρκεια των επιπτώσεων, λέει ο Σιμόπουλος. Το ραδιενεργό καίσιο έχει διάρκεια ζωής τα 35 έτη. Και έχουν περάσει μόλις τα 20. Σημειώνεται ότι μερικοί επιστήμονες μιλούν για διάρκεια ζωής του καισίου πάνω από 80 χρόνια.

Όπως λένε οι επιστήμονες, τα φαινόμενα της επίδρασης της ακτινοβολίας μικρών δόσεων καισίου στον άνθρωπο χαρακτηρίζονται «στοχαστικά». Δηλαδή οι «χαμηλές» δόσεις δεν έχουν άμεσα διακριτές επιπτώσεις και αυτό ακριβώς είναι ένα από τα ύπουλα χαρακτηριστικά στοιχεία του. Όσο οι απορροφώμενες ραδιενεργές δόσεις μικραίνουν τόσο η ασάφεια για τις επιπτώσεις τους μεγαλώνει - και αντίστροφα. Πάντως το καίσιο μπορεί να προκαλέσει καρκίνο στο γαστρεντερικό σύστημα, ο οποίος μπορεί να εκδηλωθεί ακόμα και 30 χρόνια μετά την έκθεση του ανθρώπου στη ραδιενέργεια.

Ευρωπαϊκές ιατρικές επιθεωρήσεις, διαφορετικές μεταξύ τους, έχουν αναφέρει στο παρελθόν ότι ο αριθμός των θυμάτων του Τσερνόμπιλ στην Ελλάδα ίσως να φτάνει τους 1.500. Τόσες ήταν μέσα στη δεκαετία 1986 - 1996 οι καταγεγραμμένες ανεξήγητες περιπτώσεις καρκίνου - που δεν δικαιολογούνταν από το ιστορικό του ασθενή. Σ' αυτά θα πρέπει να προστεθούν και οι 2.500 τεχνητές διακοπές κύησης που έγιναν στην Ελλάδα κατά το διάστημα αμέσως μετά την καταστροφή, για προληπτικούς λόγους, σύμφωνα με τη Διεθνή Επιθεώρηση Μολυσματικών Ασθενειών (1986-87).

Πηγή: http://www.physics4u.gr

       Δείτε επίσης

• Τσερνόμπιλ (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Βιντεογράφημα της εξάπλωσης του ραδιενεργού νέφους από το Institut de Radioprotection et de Sûreté Nucléaire
• Βίντεο προσομοίωσης της έκρηξης και της φωτιάς στον αντιδραστήρα 4

Οικολογική κρίση και περιβαλλοντική εκπαίδευση

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο γίνεται λόγος για την οικολογική κρίση και τα περιβαλλοντικά προβλήµατα που αντιµετωπίζει ο πλανήτης µας. Το περιβάλλον ζωτικός χώρος ανάπτυξης του ανθρώπου και κάθε µορφής ζωής παρέχει όλες τις βασικές συνθήκες, τα υλικά και την ενέργεια που είναι απαραίτητα για τη ζωή, την επιβίωση αλλά και την ικανοποίηση όλων των αναπτυξιακών σχεδίων που επεξεργάζεται η ανθρωπότητα προκειµένου να καλυτερεύσει τις συνθήκες της ζωής (Φλογαϊτη,1993). 

Περιβάλλον-Οικολογία

Τι είναι το περιβάλλον; 

• Τα δέντρα, ο αέρας και το έδαφος που μας περιβάλλουν 

• Όλα τα κτίρια στα οποία ζούμε, εργαζόμαστε ή διασκεδάζουμε 

• Τα χωράφια και τα αγροκτήματα από τα οποία αντλούμε την τροφή μας 

• Οι ωκεανοί, οι λίμνες και τα ποτάμια 

Περιβάλλον λοιπόν είναι τα πάντα γύρω μας, ολόκληρος ο κόσμος που μας περιβάλλει. 

Για λόγους καθαρά πρακτικούς είμαστε υποχρεωμένοι να κατατάξουμε τις διάφορες πτυχές του περιβάλλοντος σε μεγαλύτερες θεματικές ενότητες έτσι ώστε να μπορέσουμε να το μελετήσουμε ευκολότερα.

Ένας πρώτος διαχωρισμός που μπορεί να γίνει είναι αυτός ανάμεσα στο φυσικό και στο ανθρωπογενές περιβάλλον. 

Φυσικό περιβάλλον είναι ότι δημιουργήθηκε από τη φύση.

Ανθρωπογενές περιβάλλον είναι ότι δημιουργήθηκε από την ανθρώπινη δραστηριότητα και παρέμβαση. 

Σύμφωνα με το νόμο 1650 του 1986, 

ο οποίος αποτελεί το βασικό πλαίσιο της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στη χώρα μας, 

ως περιβάλλον ορίζεται το σύνολο των φυσικών και ανθρωπογενών παραγόντων που βρίσκονται σε αλληλεπίδραση και επηρεάζουν την οικολογική ισορροπία, την ποιότητα της ζωής, την υγεία των κατοίκων, την ιστορική και πολιτιστική παράδοση και τις αισθητικές αξίες. 

Ο άνθρωπος και η σχέση του με τον πλανήτη

      

Music: In the Hall of the Mountain King by Edvard Grieg